مورفولوژی
مورفوژنتیک به معنی مطالعه فرایندهایی است که به شکلگیری و تغییر شکل محیط مصنوع منجر میشوند (Moudon,1992). این رویکرد بر فرایند تحولی ساخت شهر به گونهای که بر طرح خیابان، مرزهای قطعات زمین و ساختارها تاثیر میگذارد، توجه دارد. نظریه مورفوژنتیک تلاش دارد فرایند تاریخی توسعه فرم شهر و پیامدهای فضایی آن را توصیف کند و نیروهای اجتماعی و نهادهایی را معرفی میکند که به محیط شکل میدهند (Rofé,1995).
- مورفولوژی شهری بررسی نظام مند فرم، شکل، نقشه، ساختار و کارکردهای بافت مصنوع شهرها، و منشاء و شیوه تکامل این بافت ها در طول زمان است (مدنی پور،1379).
- مورفولوژی به معنای «طرح ها، ساختمان ها، کاربری، خیابان ها، نقشه ها و چشم انداز های شهری» است (مدنی پور،1379).
- مورفولوژی شهری اصطلاحی است که به عنوان شمار مختلفی از انواع تحقیق به کار گرفته می شود که تمامی آنها بر روی فرم فیزیکی مناطق شهری متمرکزند(whitehand,2007).
- مورفولوژی شهری مطالعه طرح ترکیب فرم و فضای شهری است که به طراحان شهری کمک می کند تا با الگوهای محلی توسعه و روندهای تغییر آشنا شوند (Carmona et al,2003).
- مورفولوژی شهری مطالعه ی فرم شهرها در طول زمان است (Scheer,2002).
- مورفولوژی شهری چگونگی برپایی[1] ، برافراشتگی[2] و گشوده شدن[3] عناصر سکونتگاهی را تحلیل می کند به معنی تعامل فضایی با محیط یا همان رابطه ی درون و برون است (Shulz,1979).
- مورفولوژی شهری به بیان ساده، مطالعه ی فرم شهرهاست مورفولوژیست های شهری درباره ی چیستی این رشته توافق دارند، امّا در این که فرم شهرها چگونه باید مطالعه شود اختلاف نظر هست (Gauthier & Gilliland,2006).
- مورفولوژی شهری«مطالعهی بافت فیزیکی (یا ساخته شدهی) فرم شهر، و مردم و فرآیندهای شکل دهندهی شهر» (Jones & Larkham,1991).
بنابراین، مشاهده می شود که بیشترین تأکید تعاریف موجود، بر جنبههای کالبدی و فرم و شکل شهر است که طراحان شهری میتوانند در شکلدهی به آن مداخله نمایند. با این حال در برخی از تعاریف، به نیروهای اجتماعی و اقتصادی اشاره شده که درگذر زمان بر بافتهای شهری اثر میگذارند.